Dưa gang vốn rất phổ biến ở vùng đất miền Trung. Độ tháng ba âm lịch hằng năm là đến mùa thu hoạch. Những trái dưa thẳng đuột được mổ làm đôi, tách ruột, sau đó mang phơi dưới nắng. Khi dưa hơi quéo thì xát muối hột vào, cho vô lu, đổ nước muối pha loãng, nấu sôi để nguội xâm xấp mặt, đậy nắp, cất lu vào nơi tối, khô ráo.

Dưa gang muối trộn đậu phụng
Dưa gang muối trộn đậu phụng

Đến mùa mưa lũ, đường ra chợ xa, lầy lội, thức ăn khan hiếm thì dưa gang muối trở nên “có giá”. Dưa có thể chế biến thành nhiều món ngon, nhưng món thích hợp nhất là dưa trộn đậu phụng. Dưa lấy từ trong lu ra, xắt nhỏ bằng dao 2 lưỡi, rửa qua nhiều nước cho bớt chất mặn, vắt khô. Đậu phụng rang, giã còn nửa hạt. Khử dầu phụng cho đến khi dậy mùi thơm, cho ít củ nén vào, xong để nguội. Đổ dầu phụng đã nguội vào dưa gang, sau đó thêm tỏi, ớt giã nhỏ, cuối cùng là thêm đậu phụng rang, trộn đều.

Cơm nóng ăn với dưa gan trộn đậu phụng thì ngon hết sảy. Dưa có vị giòn, mặn, thêm vị cay, thơm của tỏi, ớt và béo ngậy của đậu phụng. Khi trời mưa, lạnh, ăn xong chén cơm nóng với dưa gan trộn đậu phụng, thấy rất ấm người.